EQ & IQ

က်ေနာ္တုုိ ့ငယ္ငယ္က I.Q ဆိုုတဲ့ ေ၀ါဟာရ ေတာ္ေတာ္ ေခတ္စားတာ မွတ္မိေသးတယ္။
I.Q ဆိုုတာ Intelligent Quotient ဥာဏ္ရည္ကိုု တုုိင္းတာတဲ ့အညႊန္းကိန္းေပါ့။
I.Q ျမင့္ရင္ ဥာဏ္ေကာင္းတယ္ေပါ ့.. စာေတာ္တဲ့သူ။ ေက်ာင္းမွာ ထူးခၽြန္တဲ့သူဆုုိ ရင္ I.Q ျမင့္တယ္တယ္လုုိ ့ေျပာၾကတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ နွစ္။ ၁၅ ႏွစ္ ေလာက္ကစျပီး E.Q ဆုုိတာ ေခတ္စားလာတယ္။ E.Q ဆိုုတာ Emotional Quotient ။လြယ္လြယ္ေျပာရင္ မိမိရဲ႕ စိိတ္ခံစားမႈကို ထိန္းသိမ္းနိုုင္တဲ ့စြမ္းရည္။ တနည္း စိတ္ရင့္က်က္မႈ အညြန္းကိန္းေပါ့။
ဘာလုုိ႔လဲဆိုုေတာ ့ေအာင္ျမင္တဲ ့သူေတြ ရဲ ့ I.Q ေရာ၊ E.Q ေရာ တုုိင္းၾကည့္တဲ ့အခါ I.Q ျမင့္တဲ့သူေတြထက္ E.Q ျမင့္တဲ့သူေတြဟာ ဘ၀မွာ ပိုု ေအာင္ျမင္တာ ေတြ႔ရတယ္။
ဆုုိလိုုတာက ဘ၀မွာ ေအာင္ျမင္ဖုုိ႔ဆုုိရင္ ဥာဏ္ေကာင္းဖိုု ့ထက္ စိတ္ဓါတ္ ရင့္က်က္၊ ခုုိင္မာမႈက ပိုုအေရး ၾကီးတယ္ဆုုိတဲ့ သေဘာေပါ ့။

လြန္ခဲ့တဲ့ တစ္ပါတ္က Harvard Business Review စာအုုပ္ထဲက Daniel Goleman ေရးတဲ့ What makes a Leader? (ဘယ္အရာက ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ေစသလဲ) ဆုုိတဲ့ ေဆာင္းပါး ဖတ္ရေတာ ့E.Q အေၾကာင္းေရးထားတာ ေတာ္ေတာ္ သေဘာက်တယ္။ သူက E.Q ဆိုုတာ ဘာလဲလုုိ ့ေျပာရံုုတင္ မကဘူး။ E.Q ျမင့္ေအာင္ ဘယ္လုုိ ေလ့က်င့္နုိင္တယ္ဆုုိတာ ေျပျပထားတာ။ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကိုု ေအာက္မွာ ဖတ္ၾကည့္ပါ... “အဖြဲ ့အစည္းေတြမွာ သိပ္ေတာ္တဲ့ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ ့သာမန္ ေခါင္းေဆာင္ေတြကိုု ကြဲျပားေစတဲ့အရာက technical skill အတတ္ပညာ ကၽြမ္းက်င္မႈ မဟုုတ္ပါဘူး..တဲ့။ တကယ္ေတာ ့E.Q လိုု ့ေခၚတဲ ့ မိမိရဲ ့စိိတ္ခံစားမႈကိုု ထိန္းသိမ္းနိုုင္တဲ့ စြမ္းရည္။ တနည္း စိတ္ရင့္က်က္မွဳပါ..တဲ ့။ E.Q ျမင့္တဲ ့ေခါင္းေဆာင္ေတြ အုုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အဖြဲ ့အစည္းတစ္ခုုဟာ တႏွစ္ကို ေအာင္ျမင္မွဳ ၂၀% ပိုု တုုိးတက္တာ ေတြ ့ရပါတယ္..တဲ့။ E.Q/E.I (Emotional Intelligence) စိတ္ ဓါတ္ ရင္ ့က်က္မွဳ အညြန္းကိန္းမွာ ပါ တဲ ့..စြမ္းရည္ေတြကေတာ ့.. (၁) Self-awareness; (မိမိ ကိုုယ္ကုုိ သိတာ)မိမိရဲ ့အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ေတြ။မိမိ က အေျပာအဆုုိ။ အျပဳအမူေတြ က သူတပါး အေပၚ ဘယ္လုုိ သက္ေရာက္မယ္ဆုုိ တာ ကိုု သိတာ.. (၂) Self-regulation(မိမိကိုုယ္ ကိုု ထိန္းသိမ္းနိုုင္တာ) (စိတ္ဆိုုး၊စိတ္ ညစ္၊ေဒါသ ထြက္စရာ ေတြရွိ ရင္) မိမိ ကိုုယ္ ကိုု ထိန္း ခ်ဳပ္ နုုိင္တာ။ဒါမွ မဟုုတ္.အာရံုုေျပာင္း နိုု္င္တာ) (၃) Motivation: စိတ္ေပ်ာ္ရႊင္မွဳ။ စိတ္ တက္ၾကြ မွဳ ကိုု ထိန္းသိမ္းနိုုင္တာ. (၄) Empathy: သူတပါးရဲ ့စိတ္ ခံစား ခ်က္ ကိုု နားလည္တာ. (၅) Social skill: အျခားသူေတြ နဲ ့ဆက္ဆံေရးေကာင္းမြန္၊ယံုုၾကည္ မွဳ တည္ေဆာက္ျပီး ကိုုယ္ လုုိ ခ်င္တဲ ့ပန္းတုုိင္ကိုု ဦးေဆာင္နုုိင္တာ ပါ ..တဲ့။ က်ေနာ္ တုုိ ့အားလံုးမွာ..အဲဒီ စြမ္းရည္ ၅ ခုု က
ေမြး ကတဲ က ရွိ ၾကပါတယ္..တဲ့။အခ်ိဳ ့စြမ္းရည္ ေတြမွာ အားနည္း ေနတာ၊အခ်ိဳ့ စြမ္း ရည္ ေတြမွာ ျမင့္ေနတာ ေတာ ့ရွိ တတ္ပါတယ္..တဲ့။ အဲ ဒီ စြမး္ရည္ေတြကိုု ပိုုမိုု အားေကာင္းေအာင္ ေလ့က်င့္ လုုိ ့ရပါတယ္။ ေလ့က်င့္ဖုုိ ့နည္းေတြကေတာ ့...ဇြဲ ရွိရွိနဲ႔ လ့က်င့္တာ၊ မိတ္ေဆြေတြ၊ ေလ့က်င့္ေပးတဲ ့ဆရာေတြဆီက ေ၀ဖန္၊ အၾကံေပးမႈေတြ ေတာင္းခံတာပါ ပဲ..တဲ့။ “

က်ေနာ္ ကိုုယ့္ကိုုယ္ကို ဆန္းစစ္တဲ ့နည္းကေတာ ့စြမ္းရည္တစ္ခုုမွာ အမွတ္ျပည္ ့က ၁၀၀ ဆုုိရင္ ငါ ဘယ္ေလာက္ရမလဲ စဥ္းစားၾကည့္တာ။
နံပါတ္ (၁) စြမး္ရည္မွာ အမွတ္ ၄၀ ေလာက္ပဲ ရနုုိင္တယ္ထင္တယ္။
နံပါတ္(၂) က်ေတာ ့အမွတ္ ၃၀ ေလာက္ပဲရွိမယ္။ အမွတ္ (၄) စြမ္းရည္ ကေတာ ့မဆုုိးဘူး။ အမွတ္ ၇၀ ထိ ေပးၾကည္ ့ထားတယ္။ အမွတ္ (၃)နဲ ့(၅) ကေတာ ့ ၅၀ ေက်ာ္၊၆၀ ေလာက္ရွိ မလားမသိဘူး။ က်ေနာ္ကေတာ့ ကုိယ့္မွာ အားနည္း ေနတဲ့ ပထမ ၂ ခုု self-awareness နဲ ့self-regulation ကိုု ေလ့က်င့္ေနတယ္။ ေတာ္ေတာ္ အကိ်ဳး ရွိတယ္ဗ်။ မိတ္ေဆြ ေတြ၊သူငယ္ခ်င္းေတြလဲ ဘယ္ဟာေတြ ေလ့က်င္ ့ၾကမလဲ။

E.Q ေကာင္းေအာင္......

က်ေနာ္ E.Q အေၾကာင္း ေရးတဲ ့စာ ေပၚမွာ comment တစ္ခုုေရးထားတာ ဖတ္ ရတယ္။ ဘာေရးထားသလဲ ဆုုိေတာ ့..” သေဘာကေတာ့ E.Q ပဲက်င့္လို ့ရတယ္။ I.Q နိမ့္ရင္ေတာ့ ဘာမွလုပ္လို ့မရဘူးေပါ့ေနာ္”..တဲ ့။ စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းတဲ ့ comment ေလးဗ် ။ သူေျပာမွ I.Q အေၾကာင္း ဆက္ေတြးမိလိုု ့ေရးထားတာပါ... က်ေနာ္တုုိ ့က I.Q လုုိ ့ဆုုိ ရင္ ေက်ာင္းမွာ စာေတာ္တာ၊ ေက်ာင္းသင္ ဘာသာရပ္ မွာ ထူးခၽြန္တာ နဲ ့ပဲ ဆက္စပ္ေတြးေလ့ရွိၾကတယ္။ I.Q ေကာင္းတဲ ့သူလိုု ့ေျပာလုုိက္ရင္ က်ေနာ္ စျမင္တဲ ့သူက အုုိင္းစတုုိင္း ေပါ့။ ဥာဏ္ ၾကီးရွင္ ၾကီးေပါ ့။ ေဘာလံုုး မွာ အင္မတန္ ထူးခၽြန္ တဲ ့့ပီလီ တိုု ့၊အခုု ေခတ္ ဆိုု မက္ဆီ တိုု ့။ ဂီတ မွာ ကမၻာေက်ာ္တဲ ့ မုိက္ကယ္ဂ်က္ဆင္တိုု ့၊ မက္ေဒါနားတိုု ့ ကိုု I.Q နဲ ့ဆက္စပ္ျပီး မေတြးၿဖစ္ဘူး။ တကယ္ေတာ ့သူတုုိ ့လဲ I.Q ျမင္ ့ ့ တဲ့သူေတြပဲ။ ဘာလိုု ့လဲ ဆုုိေတာ ့ Intelligence ဥာဏ္ေကာင္းတယ္၊တနည္း စြမ္းေဆာင္ရည္ ေကာင္းတယ္ ဆုုိ တာ ခြဲ ျခမ္း စိတ္ ျဖာနုုိင္တဲ ့ဥာဏ္ စြမ္းရည္(Analytical Intelligence) တခုု ထဲ မဟုုတ္ဘူးတဲ့။ Intelligence ဥာဏ္ စြမ္းရည္ မွာ အနဲ ဆံုုး ၇ မ်ိဳးေလာက္ေတာင္ ရွိသတဲ့။ ဆရာ ကိုု တာ ေရးတဲ ့ “ျဖန္ ့ထြက္ေတြးျခင္း နဲ ့အၿခားစာတန္းမ်ား “ စာအုုပ္ထဲ က Howard Gardner ရဲ့ Theory of multiple Intelligence ကိုု ကိုုးကားျပီး ေရးထားတဲ့ စာပုုဒ္ကိုု ဖတ္ ၾကည္ ့ေစခ်င္တယ္..

“ဟိုုး၀ဒ္ဂါဒနာ ဟူေသာ ဟားဘတ္ ပညာေက်ာင္းမွ ပါေမာကၡ ၾကီးက တုုိင္းတာလိုု ့ရေသာ ဥာဏ္စြမး္ရည္ (၇) မိ်ဳး ရွိသည္ဟုု ေျပာၾကားေၾကာင္း၊

ထိုု ခုုႏွစ္မ်ိဳးမွာ......

၁။ ပထမ တစ္မ်ဳိးမွာ ခဲြၿခမ္းစိတ္ၿဖာႏုိင္စြမ္းရည္ (Analytical Intelligence) ၿဖစ္ၿပီး စာေမးပဲြမ်ား၊အုိင္က်ဴမ်ားႏွုင့္ တုိင္းတာေၾကာင္း။

၂။ဒုတိယ တစ္မ်ဳိးမွာ ပုံေဖာ္ႏုိင္စြမ္းရည္ (Pattern Intelligence) ၿဖစ္ၿပီး အရာ၀ထၱဳမ်ား၏ သ႑န္ကုိသိၿခင္း၊ပုံသ႑န္ကုိ တီထြင္ႏုိင္ၿခင္းမ်ားၿဖစ္ေၾကာင္း။ သခ်ာၤပညာရွင္မ်ား၊ ကြန္ပ်ဳတာပရုိဂရမ္မ်ား၊အႏုပညာရွင္မ်ား ရွိေသာ စြမ္းရည္မ်ဳိးၿဖစ္ေၾကာင္း။သူတုိ႕မွာ ပုံေဖာ္စြမ္းအင္၌ စြမ္းရည္ၿမင့္မားလွေသာ္လည္း သာမန္အတန္းတင္ စာေမးပဲြမ်ား၌ က်ႏုိင္ေၾကာင္း၊

၃။တတိယ တစ္မ်ိဳးမွာ ကာယစြမ္းရည္ (physical intelligence) ၿဖစ္ၿပီး ေဘာလုံးသမားမ်ား ၊ေရကုးသမားမ်ား၊ေဂါက္သမားတုိ႕တြင္ ရွိတတ္၍ သူတုိ႕တြင္ အၿခားစြမ္းရည္ ရွိခ်င္မွ ရွိမွာ ၿဖစ္ေၾကာင္း။

၄။ (Musical intelligence)-ဂီတ အနုုပညာစြမ္းရည္..

၅။ပဥၥမ တစ္မ်ဳိးမွာ လက္ေတြ႕စြမ္းရည္ (Practical Intelligence) ၿဖစ္ၿပီး တီဗြီတစ္လုံးကုိ လမ္းညႊန္လႊာ မပါပဲ ၿဖဳတ္၍ ၿပန္တပ္ႏုိင္ေသာ စြမ္းရည္တစ္မ်ဳိး ၿဖစ္ေၾကာင္း၊ အစိတ္အပုိင္းနာမည္ကုိ ေခၚတတ္ခ်င္မွ ေခၚတတ္မွာ ၿဖစ္ေၾကာင္း။

၆။ဆဌမ တစ္မ်ဳိးမွာ ခံစားသိႏုိင္စြမ္းရည္ (Intrapersonal Intelligence) ၿဖစ္ၿပီး ၿငိမ္ၿငိမ္ သက္သက္ ေနတတ္၊မွ်ေ၀ခံစားတတ္၍ ကဗ်ာဆရာမ်ား၊အတုိင္ပင္ခံ (Counsellors) မ်ား ၿဖစ္လာတတ္ေၾကာင္း။

၇။သတၱမ တစ္မ်ဳိးမွာ သဟာယ စြမ္းရည္ (Interpersonal Intelligence) ၿဖစ္ၿပီး အမ်ားႏွင့္လုပ္တတ္၊ေနတတ္၊ကိစၥၿပီးေၿမာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္တတ္ေသာ မန္ေနဂ်ာမ်ားတြင္ ရွိရမည့္ စြမ္းရည္မ်ဳိးၿဖစ္ေၾကာင္း။”

ဆရာ ကိုုတာရဲ ့စာအုုပ္ထဲမွာ ပဲ ဆက္ေရးထားတာ က..” ခ်ားလ္စ္ဟန္ဒီ က ၂၁ ရာစုုမွာ ေက်ာင္းသားေတြ ရဲ ့စြမ္းရည္ ကိုု ခြဲျခမ္း နုုိင္တဲ့ စြမ္းရည္ (Analytical Intelligence) တစ္ခုု ထဲ (စာေမးပြဲ တစ္ခုု တည္း) နဲ ့ ဆန္ကာခ် ေနတဲ ့ကိစၥ ကေတာ ့ တယ္ မနိပ္လွ ဘူး ဟုု ေျပာပါ သည္ “ တဲ ့။

အဲဒီ စာကေန က်ေနာ္ ဆက္ ေတြး ၾကည္ ့မိတယ္။ ...ကိုုစိုုးသူတိုု ့၊ ျဖူျဖူေက်ာ္သိန္း တုုိ ့၊ ဆရာမ ဂ်ဴး ၊ဆရာ ေဖျမင့္တိုု ့ဆရာ ၀န္ ေတြ ေပမယ့္ သူတိုု ့ရဲ့ Intelligence က အနုုပညာ ဖန္တီး တဲ့ ဘက္မွာ အားသန္ေတာ ့ အဲဒီ ဘက္မွာ ျမႇဳပ္ႏွံ လုုပ္ၾကေတာ ့နုုိင္ငံေက်ာ္ အနဳပညာရွင္ ေတြ။ စာေပ ပညာရွင္ေတြ အျဖစ္ ေအာင္ျမင္ ထူးခၽြန္ ေနၾကတာေနမွာ ..လိုု ့။ ဆရာ ေမာင္စိန္၀င္း(ပုုတီကုုန္း)၊ ဆရာ ေအာ္ပီက်ယ္တုုိ ့ ဆုုိရင္ အင္ဂ်င္နီယာေတြပါပဲ။ သူတိုု အားသန္ တဲ ့ စြမ္းေဆာင္ ရည္ Intelligence ကိုု ရွာေတြ ့ ျပီး အဲဒါကိုု ဖြံ ့ျဖိဳး ေအာင္ လုုပ္ခဲ ့ၾကလုုိ႔သာ ေအာင္ျမင္ၾကတာ..လိုု ့။

တကယ္ေတာ ့က်ေနာ္ တိုု ့မွာ ေမြးကတည္းက ကိုုယ္အားသန္တဲ့ Intelligence ဥာဏ္ စြမ္းေဆာင္ရည္ လိုု ့ေခၚတဲ ့ ” ဇ “ေလးေတြ ပါလာပံုုုုရတယ္။ ကိုုယ္ရဲ ့Intelligence က ဘာလဲ ဆုုိတာ ျမင္ေအာင္ ၾကည္ ့ျပီး ဖြံ ့ၿဖိဳး ေအာင္ ေလ့က်င္ ့နိုုင္ ရင္ ထူးခၽြန္ ေအာင္ျမင္သူေတြ ျဖစ္ လာမွာပဲ။ က်ေနာ့ မိတ္ေဆြ၊သူငယ္ခ်င္းတိုု ့ေရာ ..ဥာဏ္စြမး္ရည္ (၇) မိ်ဳး ထဲက ကိုုယ္ရဲ ့တကယ့္ စြမ္း ရည္ ဟာ ဘယ္ဟာျဖစ္ မယ္ထင္သလဲ။ ကိုုုုယ္ ့ညီ၊ညီမေတြ။ သား၊သမီးေတြမွာလည္း သူတုုိ ့ရဲ ့ Intelligence က ဘာျဖစ္မယ္ထင္ သလဲ။ အဲဒီ Intelligence ကိုု ဖြံ ့ျဖိဳး ေအာင္ လုုပ္ ေပး ဖုုိ ့ က ထူးခၽြန္ ေအာင္ ျမင္ ဖုုိ ့အတြက္ အေရးၾကီးတယ္ မဟုုတ္လား ဗ်ာ...

ေဒါက္တာ ေအာင္မ်ိဳး
Credit : PyaePhyo (MMiTD)