ႏိုင္လြန္ကတၱရာေပၚ လမ္းႀကိတ္ျခင္း (၆)

Mix Design
နိုင္လြန္ကတၱရာ Hot Mix Asphalt (HMA) ဆိုသည္မွာ ေယ်ဘူယအားျဖင့္ ေက်ာက္အႀကီးအေသး အရြယ္အစားမ်ိဳးစံု ႏွင့္ ကတၱရာအရည္ တို႔ကို ကတၱရာက်ိဳစက္ရံုတြင္ အပူခ်ိန္ျမင့္မားစြာေပး၍ (145C မွ 190C ၾကားအတြင္း) ေရာက်ိဳထားေသာ ကတၱရာႏွင့္ေက်ာက္အေရာအေႏွာကို ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။ အရပ္အေခၚအေနျဖင့္ Asphalt သို႔မဟုတ္ Blacktop သို႔မဟုတ္ Paving (ေျမာက္အေမရိကတြင္ သံုးေလ့ရိွ) ဟုသံုးႏႈန္းေလ့ရိွျပီး engineering အသံုးအေနျဖင့္ Asphalt (or Asphaltic) Cement (AC) ဟူ၌လည္းေကာင္း၊ Bituminous Asphalt Concrete ဟူ၌လည္းေကာင္း၊ Bituminous Mixture ဟူ၌လည္းေကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးသံုးေလ့ရိွသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ေတာ့ နိုင္လြန္ကတၱရာ ဟုအလြယ္တကူေခၚေလ့ရိွသည္။
Mix design တြင္ အသံုးျပဳသည့္ ေက်ာက္အရြယ္အစားမ်ားႏွင့္ အခ်ိဳးအစား၊ ကတၱရာအမ်ိဳးအစားႏွင့္ ကတၱရာအရည္ပါဝင္မႈ အခ်ိဳးအစား၊ အျခားေသာဓါတုပစၥည္းမ်ား ပါဝင္မႈ ႏွင့္ ပါဝင္မႈအခ်ိဳးအစား စသည္တို႔ေပၚတြင္မူတည္၍ Mix Designs ေပါင္းမ်ားစြာရိွျပီး ေဒသအလိုက္ အေခၚအေဝၚလည္း ကြဲျပားေလ့ရိွသည္။
အေမရိကတိုက္တြင္ အသံုးမ်ားေသာ HMA အမ်ိဳးအစားမ်ားမွာ (1) Dense-graded mix (2) Open-graded mix ႏွင့္ (3) Gap-graded mix တို႔ျဖစ္ၿပီး
1. Dense-Graded Mix တြင္
1a. Continuously graded or conventional HMA
1b. Large-stone mix ႏွင့္
1c. Sand asphalt mix ဟူ၍ သံုးမ်ိဳး
2. Open-Graded Mix တြင္
2a. Open-Graded Friction Course (OGFC) ႏွင့္

2b. Asphalt-Treated Permeable Base (ATPB) ဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳး
3. Gap-Graded Mix တြင္
3a. Conventional gap-graded ႏွင့္
3b. Stone Matrix Asphalt (SMA) ဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳး ထပ္မံ ခြဲျခားထားသည္။
1. Dense-Graded Hot-Mix Asphalt
Dense-graded HMA တြင္ well graded aggregates ေက်ာက္အရြယ္အစားမ်ိဳးစံု၊ fines လို ့ ေခၚေသာ ေက်ာက္မႈန္မ်ားႏွင့္ miller fillers မ်ား ႏွင့္ ကတၱရာအရည္တို႔ ေရာစပ္ပါဝင္သည္။
1a. Conventional HMA တြင္ ပါဝင္ေသာေက်ာက္အရြယ္အစား (nominal maximum aggregate size) မွာ 12.5 mm (0.5 in.) မွ 19 mm (0.75 in.) အထိျဖစ္ၿပီး
1b. Large-stone mixes တြင္ ေက်ာက္ၾကမ္း (coarse aggregate) 25 mm (1 in.) မွ 37.5 mm (1.5 in.) အထိ ပါဝင္ေလ့ရွိၿပီး
1c. Sand asphalt ေခၚ sheet asphalt တြင္ 9.5 mm (0.375 in.) စကာကို ျဖတ္၍က်လာေသာ ေက်ာက္စေလးမ်ားပါဝင္ၿပီး ကတၱရာအရည္ပါဝင္မႈ အခ်ိဳးအစား မွာ conventional HMA ထက္ပို၍ မ်ားသည္။
Compaction လုပ္ရာတြင္ လိုအပ္ေသာ comapction energy ကိုေရြးခ်ယ္ရန္အတြက္ dense-graded mixes မ်ားကို coarse mix နဲ႔ fine mix ဆိုၿပီး ခြဲျခားထားတယ္။ Maximum aggregate size 19mm (3/4in) ထက္ႀကီးေသာ ေက်ာက္မ်ားပါဝင္ေသာ mix ကို coarse mix or harsh mix ဟုေခၚၿပီး 13mm (1/2in) ထက္ငယ္ေသာ ေက်ာက္မ်ားပါဝင္ေသာ mix ကို fine mix or tender mix လို႔သံုးတယ္။
Coarse mix ကို compact လုပ္ရာမွာ high compaction energy ကို အသံုးျပဳတယ္။ Vibratory compactor သံုးရင္ high amplitude ကိုသံုးၿပီး pneumatic compactor ကိုသံုးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ high ground pressure ကို အသံုးျပဳၿပီးႀကိတ္တယ္။
Fine mixes ေခၚ tender mixes ေတြကို အသံုးျပဳၿပီး လမ္းအထူ 2-in ထက္ေက်ာ္ခင္းရင္ compaction လုပ္ေနစဥ္အတြင္းမွာ unstable ျဖစ္ေလ့ရွိတယ္။ အဲဒီလိုျဖစ္ခဲ့ရင္ vibratory force ေတြ မသံုးခင္ static rolling အရင္လုပ္ေပးျခင္းျဖင့္ mix ကို stabilize ျဖစ္ေစတယ္။ High compaction energy သံုးဖို႔မသင့္ေပ။ Fine mixes ေတြအတြက္ဆိုရင္ steel drum compactor သို႔မဟုတ္ pneumatic compactor ကို ေရြးခ်ယ္သံုးသင့္တယ္။
2. Open-Graded Mixes
Open-graded mix သည္ အရြယ္အစားတူညီလုနီးပါးရွိေသာ uniform graded ေက်ာက္မ်ားႏွင့္ ကတၱရာအရည္႐ိုး႐ိုး သို႔မဟုတ္ modified လုပ္ထားေသာ ကတၱရာအရည္ တို႔ေပါင္းစပ္ထားေသာ ကတၱရာအမ်ိဳးအစားျဖစ္သည္။ Open-graded mix သည္ ကတၱရာေပၚတြင္ တင္က်န္ေနေသာ ေရမ်ားကို ကတၱရာမ်က္ႏွာျပင္ေပၚမွေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကတၱရာ၏ေအာက္ခံအလႊာမ်ားျဖစ္ေသာ structural pavement section မ်ားမွေသာ္လည္းေကာင္း ျဖတ္သန္းစီးဆင္းႏိုင္ေစရန္ အတြက္ အသံုးျပဳေသာ asphalt mix ျဖစ္သည္။
2a. Hydroplaning ဟုေခၚေသာ ေရေၾကာင့္တာယာ slip ျဖစ္၍ လမ္းေခ်ာ္ျခင္း မွကာကြယ္ေပးႏိုင္ရန္ ႏွင့္ tire splash ႏွင့္ tire noise တို႔ကို ေလ်ာ့က်ေပးႏိုင္ရန္ free-draining surface ပါဝင္ေသာ Open-graded friction course (OGFC) ကို အေပၚယံမ်က္ႏွာျပင္အလႊာ surface course အေနျဖင့္ သံုးေလ့ရွိသည္။
2b. Asphalt-treated permeable base (ATPB) တြင္ OGFC တြင္ပါဝင္ေသာ ေက်ာက္အရြယ္အစား ထက္ႀကီးေသာ အရြယ္အစားတူညီလုနီးပါးရွိေသာ 19 mm (0.75 in.) ႏွင့္ 25 mm(1.0 in.) ၾကားရွိေသာ uniformly graded aggregate မ်ားကိုသံုးသည္။ ေအာက္ခံ asphalt base layer အျဖစ္သံုးၿပီး မ်က္ႏွာျပင္ surface layer မွျဖစ္ေစ၊ ေအာက္ခံ sub base layer မွျဖစ္ေစ ဝင္ေရာက္လာေသာ ေရမ်ားကို drain မွတဆင့္ ထြက္သြားေစရန္ အသံုးျပဳေသာ ကတၱရာအမ်ိဳးအစား ျဖစ္သည္။
3. Gap-Graded Mixes
Gap-graded mixes သည္ dense-graded mixes ၏ function ႏွင့္ တူညီေသာ္လည္း dense-graded mixes ထက္ ကတၱရာအလႊာထဲသို ့ ေရစိမ့္ဝင္နိုင္မႈမ်ားတယ္။
3a. Conventional gap-graded mixes တြင္ ေက်ာက္အႀကီးမွ ေက်ာက္မံႈေလးမ်ားအထိ အရြယ္အစားစံုပါဝင္ေသာ္လည္း တခ်ိဳ႕ေသာ အလယ္အလတ္အရြယ္ ေက်ာက္ပါဝင္မႈနည္းပါးျခင္း သို႔မဟုတ္ မပါဝင္ျခင္း တို႔လည္းရွိႏိုင္သည္။
3b. Stone-matrix asphalt (SMA) mix တြင္ 0.075-mm (No. 200) စကာကိုျဖတ္၍ က်လာေသာ ေက်ာက္မံႈ ၈-ရာခိုင္ႏႈန္း မွ ၁၀-ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ အသံုးျပဳသည္။ လိုအပ္ပါက mineral filler ကိုလည္း ထည့္သြင္း အသံုးျပဳေလ့ရွိသည္။
Open-greaded mixes ေတြ၊ gap-graded mixes ေတြနဲ႔ SMA ေတြကို compact လုပ္ရာမွာ static compaction သို့မဟုတ္ low amplitude ကို ေရြးခ်ယ္ အသံုးျပဳဖို႔ လိုတယ္။ သို႔ေသာ္ တခ်ိဳ႕ေသာ modified SMA ေတြကို ႀကိတ္ရင္ေတာ့ low compaction force နဲ႔ မလံုေလာက္တာကိုေတြ႕ရတယ္။
ဆက္ရန္



 ဝိုင္ေကတီ (စက္မႈ)