Asphalt binder ၏ grade ခြဲျခားသတ္မွတ္သည့္ စနစ္မ်ား

လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ကတၱရာ ဂရိတ္ ၈၀/၁၀၀ အမ်ားဆံုး သံုးခဲ့ႀကတယ္။ ယခုအခါ ၆၀/၇၀ ေျပာင္းသံုးဖို႔ ၫႊန္ၾကားလာပါတယ္။ အဲလို ေျပာင္းသံုးျခင္းျဖင့္ ဘာေတြေျပာင္းလဲသြားမလဲ။ လမ္းခင္းရာ နဲ႔ လမ္းႀကိတ္ရာမွာ ဘာေတြဂရုစိုက္ရမလဲလို႔  အင္ဂ်င္နီယာ ေလးငါးေယာက္ကေမးလာပါတယ္။
Asphalt binder ၏ grade ခြဲျခားသတ္မွတ္သည့္ စနစ္မ်ားနဲ ့ တျခားသိသင့္တာေတြကို ေဖၚျပလိုက္ပါတယ္။
Asphalt binder ၏ grade မ်ားကို ခြဲျခားသတ္မွတ္သည့္ စနစ္မ်ားမွာ
- Penetration Grading System
- Viscosity Grading System
- Viscosity of Aged Residue Grading System ႏွင့္
- Superpave Performance Grading System တို႔ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ penetration grading ဘဲအသံုးမ်ားတယ္ထင္တယ္။
Penetration Grading System
Penetration test သည္ အဓိကအားျဖင့္ ကတၱရာ၏ hardness ကိုတိုင္းတာျခင္းျဖစ္သည္။ ကတၱရာ၏ hardness ကို စမ္းသပ္ရာ၌ 25 C (77 F) ထိ အပူေပးထားေသာ ကတၱရာေပၚသို႔ အေလးခ်ိန္ 100-gram ျဖင့္ဖိထားေသာ အပ္တစ္ေခ်ာင္းကို အခ်ိန္ ၅-စကၠန္႔ၾကာေအာင္ထား၍ ကတၱရာအတြင္းသို႔ ထိုးေဖာက္ ဝင္ေရာက္သြားေသာ အကြာအေဝးကို တိုင္းတာသည္။ နစ္ဝင္သြားေသာ အကြာအေဝး 0.1-mm ကို ကတၱရာ၏ penetration grade တစ္ယူနစ္ဟု သတ္မွတ္သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ အပ္၏ ထိုးေဖာက္ဝင္ေရာက္သြားေသာ အကြာအေဝးသည္ 8-mm ျဖစ္ပါက ၎ကတၱရာ၏ penetration grade ကို 80 ဟု သတ္မွတ္သည္။ Penetration grade ႀကီးေလေလ ကတၱရာ ေပ်ာ့ေလေလ ျဖစ္ၿပီး Penetration grade ငယ္ေလေလ ကတၱရာ မာေလေလ ျဖစ္သည္။ Penetration grade မ်ားကို range အေနျဖင့္သတ္မွတ္ေလ့ရွိၿပီး 40/50, 60/70, 80/100, 120/150, 150/200, 200/300 စသည္ျဖင့္ရွိသည္။ Penetration Grading System တြင္ binder ကို unaged condition တြင္ စမ္းသပ္သည္။ အထက္ပါ Penetration test ကို ASTM D5 အရ စမ္းသပ္သည္။
ႏိုင္လြန္ကတၱရာ mix design အတြက္ AC binder (ကတၱရာရည္) ေရြးရာမွာ ၎ binder ရဲ႕ temperature vs viscosity characteristics ကိုသိဖို႔ အေရးႀကီးတယ္။ အဓိကအားျဖင့္ temperature 85C (185F) ကေန 163C (325F) ၾကားမွာရွိတဲ့ temperature နဲ႔ viscosity ရဲ႕ ဆက္သြယ္မႈကို သိဖို႔လိုတယ္။
AC binder ရဲ႕ temperature ေျပာင္းလဲမႈေပၚမူတည္ၿပီး viscosity ေျပာင္းလဲမႈကို binder's temperature susceptible လို႔သံုးတယ္။ High temperature susceptibility ရွိတဲ့ ကတၱရာရည္ဟာဆိုရင္ အပူခ်ိန္နည္းနည္းေျပာင္းတာနဲ႔ viscosity ေျပာင္းမႈႏႈန္းမ်ားတယ္။ Penetrating grading system မွာ ကတၱရာရဲ႕ grade ကို သတ္မွတ္ရာမွာ အပူခ်ိန္ 25C မွာသာစမ္းသပ္ထားတာျဖစ္တယ္။ Penetrating grading system အရ grade ခ်င္းတူေသာ္လည္း temperature susceptibility characteristics ျခင္းမတူလ်င္ viscosity ေျပာင္းလဲမႈႏႈန္းမတူႏိုင္ေပ။ အဲဒါေၾကာင့္ mix ကို production လုပ္ရာမွာေရာ၊ placement လုပ္ရာမွာပါ temperature susceptibility characteristics ကို သိဖို႔ အေရးႀကီးတယ္။
Temperature susceptibility characteristics က compaction process အေပၚမွာ လႊမ္းမိုးမႈရွိတယ္။ High temperature susceptibility ရွိတဲ့ binder ကိုသံုးထားတဲ့ mix က low temperature susceptibility ရွိတဲ့ binder ကို သံုးထားတဲ့ mix ထက္ ျမန္ျမန္ stiff ျဖစ္ေလ့ မာေလ့ရွိတယ္။
အဓိက သတိထားရမွာက penetration grade ခ်င္းတူေသာ္လည္း ဝယ္ယူတဲ့ source ေပၚမူတည္ၿပီး temperature susceptibility characteristics မတူလ်င္ compaction procedure ေတြ မတူဘူးဆိုတာ သတိထားေစခ်င္ပါတယ္။
ေမးခြန္းကို ေျဖရရင္ ၆၀/၇၀ ဂရိတ္ လို ့ေျပာတာနဲ ့ဘာေတြေဆာင္သင့္တယ္ ဘာေတြေရွာင္သင့္တယ္ဆိုတာ ေျပာရခက္ပါတယ္။ mix design နဲ ့ job-mix formula ေတြကိုေလ့လာဖို ့ လိုပါလိမ့္မယ္။
ေနာက္တစ္ခ်က္က ဘာေၾကာင့္ ၈၀/၁၀၀ ဂရိတ္ ကေန ၆၀/၇၀ ဂရိတ္ကိုေျပာင္းရတာလဲ ဆိုတာ သိဖို ့လိုပါမယ္။ သိရသေလာက္ကေတာ့ rutting ေတြ bleeding ေတြ ျဖစ္တာက ျမန္မာနိုင္ငံရဲ ့ambient temperature ကျမင့္ေတာ့ ၈၀/၁၀၀ ဂရိတ္က ေပ်ာ့တယ္။ သူ ့ထက္မာတဲ့ ၆၀/၇၀ ဂရိတ္ကိုေျပာင္းသံုးသင့္တယ္၊ ambient temperature ခ်င္း မတိမ္းမယိမ္းရိွတဲ့ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာလည္း ၆၀/၇၀ အသံုးမ်ားတယ္ ဆိုျပီး တာဝန္ရိွသူတခ်ိဳ ့ ေကာက္ခ်က္ဆြဲရာမွ စတယ္လို ့ၾကားရတယ္။ Root cause analysis လုပ္ျပီး အေျဖရွာရာမွ ထြက္လာေသာ အေျဖဆိုပါက ၎သို ့ေျပာင္းလိုက္ျခင္းျဖင့္ လိုခ်င္ေသာ result ကိုရမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း အနာႏွင့္ေဆး ကိုက္ေအာင္ မေပးႏိုင္ပါက မွန္ကန္ေသာအေျဖႏွင့္ ေဝးေနမည္ျဖစ္ပါေၾကာင္း။

 ဝိုင္ေကတီ (စက္မႈ)