Bolt နဲ႔ Nut ေတြေပၚမွာ ေတြ႕ရေသာ အမွတ္အသားမ်ား

Bolt and Nut ေတြမွာ Metric Screw ေတြရွိသလို Inch Screw ေတြလဲ ရွိပါတယ္။
ISO Standard နဲ႔ ထုတ္ထားတဲ့ Metric Screw ေတြရဲ႕ bolt head နဲ႔ Nut ေပၚက Marking ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သိသေလာက္ေလး ေျပာခ်င္တာပါ။
ေတြ႕ရမဲ့ Markingေတြကေတာ့ ထုတ္လုပ္သူရဲ႕ အမွတ္တံဆိပ္နဲ႔ Strength Grade (ေခၚ) Property Class ဆိုတဲ့ bolt and nut ရဲ႕ ေတာင့္တင္းခိုင္ခန္႔မႈ အဆင့္အတန္းပါ။
Bolt head ေတြေပၚမွာ ၾကည့္လိုက္ရင္ 4.6, 4.8, 5.6, 6.6, 8.8, 10.9, 12.9, 14.9 အစရွိသည့္ ဂဏန္းမ်ားကို ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ ပံု(၁) ကို ၾကည့္ပါ။
အဲဒီ ဂဏန္းေတြထဲက decimal ရဲ႕ ေရွ႕က ဂဏန္းဟာ Bolt ၏ minimum tensile strength (kgf/mm2) ရဲ႕ ၁၀ ပုံ ၁ ပုံ ကို ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။
Decimal ရဲ႕ေနာက္က ဂဏန္းကေတာ့ minimum yield stress (သို႔) Stress at permanent set limit နဲ႔ minimun tensile strength တို႔ရဲ႕ အခ်ိဳးရာခိုင္ႏႈန္း၏ ၁၀ပံု ၁ပံု ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီလို ေဖာ္ျပခ်က္ေတြအရ bolt ေပၚက marking ဟာ 4.6 ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ Minimum Tensile Strength ဟာ 4×10 = 40 kgf/mm2 ျဖစ္ပါတယ္။ Minimum Yield Stress နဲ႔ Minimum Tensile Strength တို႔ရဲ႕ အခ်ိဳးဟာ 6×10 = 60% ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ဂဏန္း ၂ခု ေျမႇာက္ရင္ (4×6) = 24 kgf/mm2 ဆိုတဲ့ minimum yield stress ကို ရရွိမွာပါ။
Marking 5.8 ဆိုရင္Tensile Strength,Min = 50 kgf/mm2, Yield Stress, Min = 40 kgf/cm2
Marking 8.8 ဆိုရင္ Tensile Strength,Min = 80 kgf/mm2, Stress at Permanent Set Limit = 64 kgf/mm2
Marking 12.9 ဆိုရင္ Tensile Strength,Min = 120 kgf/mm2, Stress at Permanent Set Limit = 108 kgf/mm2
အဲဒါကိုၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ဂဏန္းႀကီးတဲ့ boltေတြဟာ size တူေသာ္လည္း strength ပိုေကာင္းၿပီး Torque မ်ားမ်ား တိုက္လို႔ရပါတယ္။
Bolt ေပၚက marking ေတြအရ ေတာင့္တင္းခိုင္မာမႈကို သိရွိႏိုင္ၿပီး Boltေတြျပတ္ထြက္တယ္ဆိုရင္ ေတြ႕ရာ Bolt ေတြ ယူမထည့္ေတာ့ပဲ ၎ Bolt နဲ႔ Strength တူတဲ့ Bolt ၊ ဒါမွမဟုတ္ Strength ပိုေကာင္းတဲ့ Bolt ကိုထည့္ရမယ္ဆိုတဲ့ အသိေလးကို မသိေသးတဲ့သူေတြအတြက္ knowledge share လုပ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ store/spare မွာရင္လဲ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ Strength Grade ေလး ထည့္မွာႏိုင္တာေပါ့ ခင္ဗ်ာ။
အဲဒီလိုပဲ Bolt ရဲ႕ Strength ေပၚ မူတည္ၿပီး တိုက္ရမည့္ Torque Value ေတြဟာလည္း ကြာျခားသြားပါတယ္ ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ပံု (၂) မွာ reference အေနနဲ႔ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
Nut ေတြမွာလဲ marking အေနနဲ႔ 4, 5, 6, 8, 12, 14 ေတြကိုေတြ႕ရတတ္ၿပီး သေဘာၤေပၚမွာေတာ့ marking လုပ္ထားတဲ့ Nut ေတြ သိပ္မေတြ႕ရဘူးခင္ဗ်။
Bolts & Nuts ေတြရဲ႕ Strength Grade ေတြနဲ႔ တြဲဘက္အသံုးျပဳသင့္တဲ့ Grade ေတြကို ပံု(၃) မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ကိုးကား။ Machinery's Handbook

CREDIT to Maung Maung Aung